Λεμεσού 43, Ρόδος

Αιμορραγία πεπτικού

Τί είναι η αιμορραγία πεπτικού;

Η αιμορραγία πεπτικού είναι η αιμορραγία που προέρχεται από όργανα του πεπτικού σωλήνα, δηλαδή από:

• Τον οισοφάγο,

• Το στομάχι,

• Το λεπτό έντερο,

• Το παχύ έντερο (τυφλό, ανιόν, εγκάρσιο, κατιόν, σιγμοειδές και ορθό),

• Τον πρωκτικό δακτύλιο.

Σε απώλεια αίματος που συμβαίνει εντός του πεπτικού σωλήνα, συχνά μεσολαβεί εύλογο χρονικό διάστημα μέχρις ότου ο ασθενής να εμφανίσει κλινικά σημεία από την απώλεια αίματος και να συνειδητοποιήσει ότι πιθανότατα αιμορραγεί ή αιμορράγησε. Υπάρχουν κυρίως δύο τύποι αιμορραγίας πεπτικού. Η αιμορραγία του ανώτερου πεπτικού που αφορά στον οισοφάγο, το στομάχι και το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου και η αιμορραγία του κατώτερου πεπτικού που αφορά κυρίως σε αιμορραγίες του παχέως εντέρου. Πιο σπάνια βέβαια συμβαίνουν αιμορραγίες και στο λεπτό έντερο.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της αιμορραγίας πεπτικού;

Τα συμπτώματα της αιμορραγίας πεπτικού εξαρτώνται από τη θέση της αιμορραγίας, τον ρυθμό απώλειας αίματος και τον όγκο του αίματος που χάθηκε. Πολύ μικρή αιμορραγία ή αιμορραγία πολύ χαμηλής ροής ενδεχομένως να μη γίνει άμεσα αντιληπτή. Ευτυχώς, μια τέτοια αιμορραγία συνήθως δεν απειλεί άμεσα τη ζωή του ασθενή. 

Επομένως, αιμορραγία του ανώτερου πεπτικού μπορεί να εκδηλωθεί με:

• Αιματέμεση (εμετό που περιέχει ποσότητα νωπού αίματος) ή εμετό που μοιάζει να περιέχει κόκκους καφέ (αναχθέν αίμα),

• Μαλακές και έντονα δύσοσμες διαρροϊκές ή ασχημάτιστες κενώσεις με χρώμα μαύρο, παρόμοιο με το χρώμα της πίσσας. Σε περίπτωση μικρής αιμορραγίας από το ανώτερο πεπτικό που έχει αυτοπεριοριστεί, οι κενώσεις μπορεί να μην είναι διαρροϊκές αλλά να είναι απλώς μαύρες.

Η αιμορραγία του κατώτερου πεπτικού συνήθως εκδηλώνεται με:

• Πρόσμιξη αίματος στις κενώσεις οι οποίες αποκτούν συχνά βυσσινόχροη απόχρωση,

• Απώλεια έντονα ερυθρού αίματος όταν αυτό προέρχεται από το ορθό ή τον πρωκτό.

Φυσικά υπάρχουν και ενδιάμεσες καταστάσεις όπου αιμορραγία του ανώτερου πεπτικού εάν είναι μαζική μπορεί να εκδηλωθεί με βυσσινόχροες κενώσεις, ενώ αιμορραγία με χρώμα πίσσας μπορεί να προέρχεται και από το λεπτό ή το παχύ έντερο εάν είναι περιορισμένη και έχει μεσολαβήσει ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ της απώλειας του αίματος και της αποβολής κοπράνων. Τα υπόλοιπα συμπτώματα είναι αποτέλεσμα τόσο της απώλειας ενδαγγειακού όγκου, όσο και της παρουσίας του αίματος εντός του εντέρου. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία λόγω πτώσης της αρτηριακής πίεσης και του αιματοκρίτη με ταχυκαρδία, εφίδρωση και ωχρότητα στις πιο σοβαρές αιμορραγίες,

• Κοιλιακό πόνο και κοιλιακές κράμπες διότι το αίμα αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου,

• Διάρροια διότι το αίμα λειτουργεί και ως υπακτικό.

Οι μικρές αυτοπεριοριζόμενες αιμορραγίες ενδέχεται να είναι ασυμπτωματικές και να γίνονται αντιληπτές μόνο κατά την κλινική εξέταση από τον γιατρό ή μετά από διαπίστωση πτώσης του αιματοκρίτη σε αιματολογικό έλεγχο.

Χρειάζεται να επισκεφθώ τον γιατρό;

Σε κάθε υποψία αιμορραγίας πεπτικού πρέπει να εξετάζεστε άμεσα από γιατρό διότι είναι μια κατάσταση εν δυνάμει απειλητική για τη ζωή. Θα πρέπει λοιπόν να επισκεφθείτε αμέσως το νοσοκομείο εάν:

• Παρουσιάσετε αιματέμεση ή εμετό με περιεχόμενο που μοιάζει με κόκκους καφέ,

• Παρουσιάσετε κενώσεις που περιέχουν αίμα, είναι βυσσινόχροες ή έχουν χρώμα πίσσας,

• Παρουσιάζετε αδυναμία, ταχυκαρδία, ωχρότητα, κοιλιακό άλγος, σε συνδυασμό με οτιδήποτε από τα παραπάνω.

Ποιά είναι τα αίτια της αιμορραγίας πεπτικού;

Τα αίτια της αιμορραγίας πεπτικού είναι:

• Τα έλκη του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου,

• Τα εκκολπώματα του παχέος (κυρίως) εντέρου,

• Η αιμορροϊδοπάθεια,

• Η ισχαιμία του παχέος εντέρου,

• Οι κιρσοί του οισοφάγου και του ορθού,

• Οι παρουσία αγγειοδυσπλασιών κατά μήκος ολόκληρης της πεπτικής οδού,

• Τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου,

• Οι βλάβες και εξελκώσεις που συμβαίνουν σε νεοπλασματικές, αυτοάνοσες, λοιμώδεις και άλλες παθήσεις του πεπτικού σωλήνα,

• Η παρουσία καρκίνου μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με απώλεια αίματος ειδικά εάν εντοπίζεται στο τελικό τμήμα του παχέος εντέρου,

• Η ισχαιμία του λεπτού εντέρου η οποία εκδηλώνεται συνήθως με πόνο και βυσσινόχροες κενώσεις και συνοδεύεται από υψηλή νοσηρότητα,

• Άλλες βλάβες όπως βλάβη Dielafoy, εκκόλπωμα Meckel, διαβρώσεις οισοφάγου τύπου Mallory Weiss κ.ά.

Υπάρχει κάποια εξέταση για την αιμορραγία του πεπτικού;

Εάν ο γιατρός υποψιάζεται ότι αιμορραγήσατε ή αιμορραγείτε από το πεπτικό, θα σας υποβάλλει σε μία ή περισσότερες από τις παρακάτω εξετάσεις:

• Σε αιματολογικές εξετάσεις για να ελεγχθεί ο αιματοκρίτης, να διαπιστωθεί εάν οι πηκτικοί μηχανισμοί του αίματος λειτουργούν με επάρκεια και να εξεταστεί το ήπαρ, το οποίο συνθέτει τους παράγοντες πήξης του αίματος και επίσης σχετίζεται και με την παρουσία κιρσών στον οισοφάγο και το ορθό,

• Σε ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού,

• Σε ενδοσκόπηση κατώτερου πεπτικού,

• Σε αγγειογραφία ή σπινθηρογράφημα σε περιπτώσεις αιμορραγίας κυρίως του κατώτερου πεπτικού, όταν ο ενδοσκοπικός έλεγχος δεν αποκαλύπτει εστία αιμορραγίας,

• Σε εξέταση με ασύρματη κάψουλα λεπτού εντέρου.

Πλεονέκτημα των ενδοσκοπικών εξετάσεων και της αγγειογραφίας είναι ότι αποτελούν δυναμικές εξετάσεις όπου ο γιατρός μπορεί να παρέμβει σταματώντας την αιμορραγία.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιμορραγία πεπτικού;

Ανάλογα με την αιτία και την βαρύτητα της αιμορραγίας η αντιμετώπιση μπορεί να περιλαμβάνει:

• Χορήγηση οξυγόνου,

• Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών για αποκατάσταση του ενδαγγειακού όγκου,

• Μεταγγίση εάν η απώλεια αίματος και οι συννοσηρότητες του ασθενή το επιβάλλουν,

• Φάρμακα που αναστέλλουν την έκκριση οξέος στο στομάχι και επιτρέπουν στον αιμοστατικό μηχανισμό να λειτουργήσει με επάρκεια,

• Φάρμακα που κενώνουν τον πεπτικό σωλήνα και καθιστούν την ενδοσκόπηση και την αιμοστατική παρέμβαση δυνατή,

• Σε ειδικές περιστάσεις όπως στην αιμορραγία από κιρσούς του οισοφάγου, απαιτείται πρόσθετη αγωγή με χορήγηση σοματοστατίνης και αντιβιοτικών,

• Συχνά ο ασθενής υποβάλλεται άμεσα σε διαγνωστική γαστροσκόπηση ή και κολονοσκόπηση και εάν χρειάζεται, υποβάλλεται σε θεραπευτική παρέμβαση μέσω της ενδοσκόπησης.

Μετά την αντιμετώπιση της αιμορραγίας θα ακολουθήσει μια καθολική εκτίμηση από τον γιατρό ώστε εκτός από την ίδια την αιμορραγία να εξακριβωθούν τα υποκείμενα αίτια της και να αντιμετωπιστούν.

Μπορεί να αποφευχθεί η αιμορραγία του γαστρεντερικού συστήματος;

Μπορείτε να περιορίσετε την πιθανότητα αιμορραγίας από το πεπτικό εάν:

• Δεν καταναλώνετε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως ασπιρίνη, νιμεσουλίδη, δικλοφενάκη, ναπροξένη κ.ά. χωρίς ιατρική συμβουλή. Εάν επιβάλλεται λόγω άλλων παθήσεων να λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα σε τακτική βάση, ο γιατρός σας μπορεί να σας καθοδηγήσει σχετικά ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο αιμορραγίας από την λήψη τους.

• Διερεύνηση και θεραπεία των εξελκώσεων. Ειδικά στην περίπτωση που τα έλκη αποδίδονται σε λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, θα πρέπει να χορηγείται θεραπεία εκρίζωσης του.

• Σε περίπτωση αιμορραγίας κιρσών, θα πρέπει να διενεργείται ενδοσκοπική απολίνωση των κιρσών και ο ασθενής να τίθεται σε αγωγή με β' αναστολείς.

Γενικά η πρωτογενής πρόληψη και αντιμετώπιση της ενεργού αιμορραγίας διενεργείται με φαρμακευτικά και ενδοσκοπικά μέσα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις ενδέχεται να χρειαστεί αγγειογραφία ή χειρουργική επέμβαση. Δευτερογενώς, αντιμετωπίζεται η υποκείμενη κατάσταση που προκάλεσε την αιμορραγία (έλκος, κιρσοί, εκκολπωμάτωση, αιμορροϊδοπάθεια κ.ά.).