Φύσες και μετεωρισμός
Τί είναι οι φύσες και ο μετεωρισμός;
Ο μετεωρισμός (φούσκωμα) είναι το αίσθημα πληρότητας, κοιλιακής διάτασης ή και κράμπας που συμβαίνει με τη συσσώρευση αέρα και αερίων στο εσωτερικό του πεπτικού σωλήνα. Ο αέρας είτε αποβάλλεται μέσω ερυγών (ρεψιμάτων) από το στομάχι και τα αρχικά τμήματα του λεπτού εντέρου ή αποβάλλεται με τις φύσες, τα συνήθως δύσοσμα αέρια που αποβάλλονται μέσω του πρωκτού. Το λεπτό και το παχύ έντερο σχηματίζουν στην πορεία τους στροφές. Όταν παγιδεύεται ποσότητα αερίων μεταξύ αυτών των στροφών μπορεί να αισθανθείτε κοιλιακές κράμπες ή αιχμηρούς πόνους. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πόνος εξαρτάται από το σημείο που εγκλωβίζονται τα αέρια. Ο πόνος εντοπίζεται συχνότερα περιομφαλικά, στο κέντρο δηλαδή της κοιλιάς ή υποδιαφραγματικά, κάτω από τον θωρακικό κλωβό.
Τί προκαλεί τον μετεωρισμό και τις φύσες;
Η παρουσία αέρα και αερίων εντός του πεπτικού σωλήνα συνήθως οφείλεται:
• Στην κατάποση αέρα μαζί με τα υγρά και τις τροφές, ο οποίος συνήθως εξέρχεται φυσιολογικά διαμέσου του οισοφάγου ως ερυγή (ρέψιμο),
• Στα άπεπτα υπολείμματα τροφών όπως φασόλια, μπρόκολο, φρούτα, σιτάρι, πατάτες, καλαμπόκι και ζυμαρικά, που μεταβολίζονται τελικά εντός του εντέρου από βακτήρια, παράγοντας αέρια,
• Σε διαταραχές του πεπτικού συστήματος που προκαλούν δυσαπορρόφηση συστατικών της τροφής, τα οποία μεταβολίζονται τελικά από βακτήρια (π.χ. στη δυσανεξία λακτόζης, στην κοιλιοκάκη, στη Ν.Crohn, σε λοιμώξεις κ.ά.),
• Σε συνθήκες υπερανάπτυξης των μικροβίων που βρίσκονται φυσιολογικά στο λεπτό έντερο και οδηγούν σε αυξημένη παραγωγή αερίων.
Ποιά είναι η φυσιολογική ποσότητα παραγωγής αερίων;
Οι περισσότεροι άνθρωποι αποβάλλουν αέρια από τον πρωκτό φυσιολογικά, 14 έως 23 φορές ημερησίως.
Γιατί είναι δύσοσμα τα αέρια που αποβάλλονται από τον πρωκτό;
Η μεγαλύτερη ποσότητα αερίων που αποβάλλεται από τον πρωκτό είναι άοσμη. Ωστόσο κάποια ποσότητα αερίων περιέχει θείο το οποίο αναδύει χαρακτηριστική δυσάρεστη οσμή.
Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για να περιορίσω τα αέρια και το φούσκωμα;
Ίσως βελτιωθείτε εάν περιορίσετε τη λήψη των τροφών που προκαλούν σε εσάς τα περισσότερα ενοχλήματα. Κάθε άτομο διαφέρει ως προς τη χλωρίδα του εντέρου του, η οποία είναι αυτή που τελικά παράγει τα αέρια, καθώς και ως προς την ανοχή του προς τα ενοχλήματα που προκαλεί η αύξηση και η συσσώρευση των αερίων αυτών. Συνήθως τα ενοχλήματα περιορίζονται εάν μειωθεί η λήψη τροφών όπως:
• Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα,
• Τα όσπρια,
• Το λάχανο, τα σπαράγγια, το μπρόκολο, οι πατάτες,
• Το καλαμπόκι,
• Το σιτάρι,
• Οι περισσότεροι τύποι καρπών,
• Τα τεχνητά γλυκαντικά.
Ειδικά το φούσκωμα στην περιοχή του στομάχου περιορίζεται επιπλέον με τη μειωμένη κατανάλωση ανθρακούχων ποτών και τσίχλας.
Πρέπει να επισκεφθώ τον γιατρό;
Πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό εάν παρουσιάσετε κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα:
• Διάρροια που διαρκεί περισσότερο από 5 ημέρες,
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους,
• Πόνο στην κοιλιά,
• Αίμα στις κενώσεις,
• Απώλεια της όρεξης,
• Ανεξήγητο πυρετό,
• Εάν έχετε στο παρελθόν υποβληθεί σε κάποιο χειρουργείο στην κοιλιά ή έχετε κάποιο άλλο γνωστό χρόνιο νόσημα ή λαμβάνετε κάποια χρόνια αγωγή, διότι ενδεχομένως να σχετίζονται με την υπερβολική παραγωγή των αερίων.
Υπάρχουν κάποιες εξετάσεις που πρέπει να κάνω;
Ο γιατρός σας θα αποφασίσει σε ποιες εξετάσεις θα πρέπει να υποβληθείτε, ανάλογα με τα συμπτώματα, τα κλινικά ευρήματα, το ιστορικό και την ηλικία σας. Οι πιο συνηθισμένες εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για αυτό το σκοπό είναι:
• Βασικός αιματολογικός έλεγχος,
• Έλεγχος για πιθανή παρουσία κοιλιοκάκης,
• Δοκιμές αναπνοής για αναγνώριση πιθανής δυσανεξίας σε κάποιο συστατικό της τροφής,
• Κάποια δοκιμασία απεικόνισης του λεπτού κυρίως εντέρου, για αποκλεισμό στένωσης ή κάποιας άλλης βλάβης,
• Ο ενδοσκοπικός έλεγχος του ανώτερου και του κατώτερου πεπτικού.
Πώς προλαμβάνεται και αντιμετωπίζεται ο μετεωρισμός και η έντονη παραγωγή αερίων;
Αυτό εξαρτάται από το αίτιο που τα προκαλεί. Η πρόληψη και η αντιμετώπιση τους μπορεί να περιλαμβάνει:
• Αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ως προς το περιεχόμενο των υγρών και της τροφής που λαμβάνετε,
• Επανεκτίμηση της χρόνιας φαρμακευτικής αγωγής από ειδικό διότι κάποια φάρμακα (π.χ. τα αντιόξινα) μπορεί να προκαλούν επιδείνωση του μετεωρισμού και αύξηση της παραγωγής αερίων,
• Αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ως προς τον τρόπο λήψης της τροφής. Συχνότερα, μικρότερα και λιγότερο βιαστικά γεύματα είναι προτιμότερα από λίγα, μεγαλύτερα και βιαστικά γεύματα,
• Χρήση συμπληρωμάτων που βοηθούν στην πέψη των γαλακτοκομικών προϊόντων,
• Χρήση σκευασμάτων σιμεθικόνης η οποία διασπά τις φυσαλίδες αερίου στο έντερο και μπορεί ενδεχομένως να ωφελήσει,
• Αναγνώριση και παρακολούθηση των χρόνιων καταστάσεων που μπορεί έμμεσα να δημιουργούν το υπόστρωμα παραγωγής αερίων στο έντερο (π.χ. διαβήτης, φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, λήψη αντιόξινων και ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων κ.ά.).